|
Ohiko arazoak eta aholkuak
Linean argitaratu baino lehen, ongi pentsatu. Kontuan izan behar
dituzu gerta daitezkeen arriskuak (aurrerago azalduko ditugunak)
eta zeure web orrialdea berezi bilakatu, arriskuak txikiagotuz.
Zeure web orrialdeak irakurriko dituzten gainerako pertsonek bertako
informazioa oker erabil dezakete, beraz, arretaz pentsatu beharko
duzu zein informazio nahi duzu webean ageriko bilakatu eta zein
informazio nahi duzu pribatuan utzi. Esaterako, zeure orrialdeetan
zure izena eta helbidea jakinarazten badituzu, eta abuztuko oporren
zain irrikaz zaudela esaten baduzu, litekeena da lapurrak erakartzea.
Zure telefono-zenbakia eta faxa argitaratzen publizitateko deiak
edo xelebreen deiak jaso ditzakezu. Kontuz ibili zure finantza edo
lanari buruzko informazioa jakinarazten badituzu, delitugileek zure
izenean maileguak edo kreditu-txartelak eska edo erosketak egin
ditzakete.
Izenak dituzten argazkiek bizia ematen diete norberaren web orrialdeei,
baina, aldi berean, arriskuak dakartzate. Zure senideak eta haien
jarduerak (esate baterako, ikasten duten eskola) jakinarazten badituzu,
errazagoa da norbaitek haiek ezagutzen ahalegintzea eta haien izenarekin
agurtzea. Gerta daiteke ere norbaitek argazkia kopiatzea eta irudiak
manipulatzeko softwarearen bidez irudi iraingarria sortzea. Hau
guztia dela eta, agian kontuan hartu beharko zenuke argazkietan
zure senideak nortzuk diren ez esateko eta lehen planoko argazkirik
ez erabiltzeko aukera.
Posta elektronikoko helbideak norberaren web orrialdeen ezaugarri
estandarra dira, bisitariei zurekin harremanetan jartzeko eta zure
azalpenak partekatzeko adorea ematen baitie. Nagusi batzuek beraiek
egiaztatu nahi izango dute sartzen den posta guztia, iruzkin desegokia
dagoen edo beraien seme-alabekin harremanetan jarri nahi den arrotzik
dagoen. Kontuan izan ere, web orrialde baten posta elektronikoko
helbidea edukitzeak zabor-posta (ingelesez, spam, publizitate-erauntsia,
normalean pornografikoa) jasotzea ekarriko duela, pertsona batzuek
web orrialdeak arakatzeko software berezia erabili ohi dute, iragarleei
salduko dizkieten posta elektronikoko helbideak biltzeko.
Era berean, zeure web orrialdean "bisita-liburuak" funtzioa
izateak, bisitariek iruzkinak idatzi ahal izateko, iruzkin desatseginak
erakar ditzake eta hobe duzu maiz egiaztatzea eta,beharrezkoa denean,
ezabatzea.
Kontu handiz ibili behar zara ere web orrialde baten idazten dituzun
testuekin. Difamazioari buruzko legeak web orrialdeetan ere ezartzen
dira, eta, beraz, ez duzu pertsonei edo erakundeei buruzko gauza
faltsurik, kaltegarririk edo haien izen onari kalte egin diezaieketenak
idatzi edo argitaratu behar. Kalte egiten dizun orrialderik aurkitzen
baduzu, lehenengo eta behin, orrialdea sortu duenari (harremanetan
jartzeko informazioa orrialdean aurkituko duzu) edo orrialdearen
web zerbitzariari jakinarazi beharko diezu, haiek orrialde horren
sarbidea blokea baitezakete.
Egile-eskubideak oso gai garrantzitsua dira web orrialderen edozein
egilerentzat, jende askok irudiak edo bestelako fitxategiak linean
argitaratzeko eskubideak izan gabe erabiltzen baititu. Betiere baimena
eskatu behar da (eta ezetz esan dezakete) beste enpresa edo pertsona
batzuek sortu edo dauzkaten fitxategiak, argazkiak, grafikoak, animazioak,
audio edo bideoklipak erabiltzeko. Bide batetik beste batera igarotzen
diren irudiak, esaterako telesaioetatik hartutakoak edo aldizkarietatik
eskaneatu direnak, dira arazo gehien dituztenak. Zure kontrako legezko
akzioak egon daitezke egile-eskubideak ez badituzu kontuan izaten
eta materiala baimenik gabe argitaratze baduzu.
Web orrialdeen segurtasunak kezkatu behar zaitu, norbaitek (hackerrak
direlakoak) zure orrialdeak hondatu, edukia edo esaten duzuna aldatu
edo irudi edo web esteka lizunak gehi baititzakete. Hackerrengandik
babesteko oinarrizko neurria erabiltzailearen izena eta zeure gunearen
kontrazeinua isilpeko mantentzea da, zure orrialdeen zerbitzaria
zeinahi ere den. Norbaitek zeure orrialdeen edukia aldatzen badu,
erabiltzen duzun web gunearen hornitzailearengana jo beharko duzu
arazoa konpon dezaten.
Eskolek arreta handia jartzen dute eta irakasle batek ikasleek
eskolako egitasmo baten barruan edo web gune baten barruan sortutako
orrialdeak egiaztatu ohi ditu, orrialde horiek linean argitaratu
baino lehen. Arreta honi esker, gazteek ez dituzte beraien daturik
ematen eta web orrialdeak ez dizkio eskolari legezko arazorik ekarriko
(esaterako, egile-eskubideak dituzten eta beraz, beste pertsona
batenak diren irudiak baimenik gabe erabiltzea).
Etxean, ondo legoke antzeko egiaztapenari ekitea zure seme-alabekin,
sortzen dituzten orrialdeak argitaratu baino lehen ikusi ahal izateko.
Honela, haiek esaten dutenarekin eta haiei zein haien interesei
buruz erakusten dutenarekin ados zaudela berma dezakezu.
|
